Kalergi – Calergi – Καλλέργης

Palazzo Vendramin-Calergi [Βενετία]

Πρώτα είχαμε τον κόμη Richard Nikolaus von Coudenhove-Kalergi στο χθεσινό post. Κατόπιν, στα σχόλια, προέκυψε η απορία: Ποια η σχέση [και αν υπήρχε κάποια] του Kalergi με τους Καλλέργηδες της Κρήτης;

Ο κόμης από μόνος του αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση. Από χρόνια ήθελα να γράψω κάτι για δαύτον. Θα δούμε… Δεν μπορείς να προσπερνάς έτσι έναν από τους «παππούδες» -κι ο χαρακτηρισμός δεν είναι δικός μου- της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως «πατέρας» της θεωρείται -άλλο καλόπαιδο κι αυτός!- ο Γάλλος Jean Monnet. Κάτι που νομίζω ότι αδικεί κατάφωρα τον κόμη «μας». Ας είναι.

Ο εργδημεργ έγραφε στο σχόλιό του:

Ο λεγάμενος κόμης μάλλον κατάγεται (και) απο Κρήτη! Διότι το “Καλλέργης” (προφανως απο το: καλλιεργω, κάνω καλα έργα) είναι ελληνικότατο, και απο τα λίγα κρητικα επίθετα που δεν λήγουν σε -άκης.

Εκτος αν προέρχεται απο μετάφραση στα καθ’ ημας ξένου ονόματος… ίσως στα πλαίσια της αναγεννησιακης και μετα-αναγεννησιακης περιόδου (βλέπε Ενετους στην Κρήτη), όπου όλοι εξελλήνιζαν τα επίθετά τους.

Ο εργδημεργ έχει απόλυτο δίκιο στα όσα αναφέρει στην πρώτη παράγραφο. Εγώ θα στοιχημάτιζα ότι είχε συμβεί αυτό που αναφέρει στη δεύτερη. Λάθος μου.

Ας τα πάρουμε με τη σειρά. Αντιγράφω από το Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό (ΠΒΛ) [λήμμα: Καλλ(ι)έργης]:

Καλλ(ι)έργης. Επώνυμο αρχοντικής οικογένειας της Κρήτης. Πιθανότατα καταγόταν από το Βυζάντιο και είχε συγγενικούς δεσμούς με τον αυτοκρατορικό οίκο των Φωκά. Στα χρόνια της βασιλείας του Αλέξιου Α΄ Κομνηνού μέλη της οικογένειας εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη, όπου τους παραχωρήθηκαν τιμάρια. Από τα τέλη του 12ου αι. οι Καλλέργηδες κυριάρχησαν ανάμεσα στην τοπική κρητική αριστοκρατία και έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο στην πολιτική και στρατιωτική ζωή της Μεγαλονήσου κατά τη βενετική κυριαρχία (1204-1669) […]

Επί Βενετοκρατίας οι Καλλέργηδες, χωρισμένοι στους κλάδους του Κισσάμου και του Μυλοπόταμου, υπηρέτησαν σε πολλές περιπτώσεις το βενετικό καθεστώς, οπότε απέκτησαν τίτλους ευγενείας και φέουδα, αλλά παράλληλα αντιστάθηκαν στην ξενική επιβολή, υπερασπίστηκαν τα συμφέροντα του γηγενή πληθυσμού και τέθηκαν επικεφαλής επαναστατικών κινημάτων κατά της Γαληνοτάτης.

Στη συνέχεια το ΠΒΛ αναφέρεται σε διάφορους Καλλέργηδες που ηγήθηκαν εξεγέρσεων κατά των Ενετών. Υπάρχει μάλιστα και κάποιος Ανδρέας Καλλέργης που «πολέμησε στο πλευρό των ενωμένων χριστιανικών δυνάμεων εναντίον των Τούρκων στη ναυμαχία της Ναυπάκτου (Οκτ. 1571)».

Και συνεχίζει το ΠΒΛ [οι υπογραμμίσεις δικές μου]:

Τόσο κατά τη Βενετοκρατία όσο και μετά την κατάκτηση της Κρήτης από τους Τούρκους (1669) πολλοί από τους Καλλέργηδες εγκαταστάθηκαν κυρίως στα Επτάνησα και την Εύβοια, τη Βενετία και τη Ρωσία. Στη Βενετία συνδέθηκαν με επιγαμίες με τους αριστοκρατικούς οίκους των Κρίσπι, Βεντραμίν και Γκριμάνι.

Ας κρατήσουμε προς το παρόν το όνομα της οικογενείας «Βεντραμίν» και ας περάσουμε στον Αλέξιο Καλλέργη [ΠΒΛ, σχετικό λήμμα]:

Καλλέργης, Αλέξιος (; – μετά το 1319). Κρητικός φεουδάρχης, ένας από τους ισχυρότερους άρχοντες της Μεγαλονήσου κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας […] Στην εξέγερση που ξέσπασε στην Κρήτη (1272-78) με επικεφαλής τους αδελφούς Γεώργιο και Θεόδωρο Χορτάτση, ο Καλλέργης τήρησε επαμφοτερίζουσα διαγωγή, άλλοτε συμπράτοντας με τους Βενετούς και άλλοτε αδρανώντας. Ο «μέγας άρχων», όπως τον αποκαλούσαν οι Βενετοί […] ηγήθηκε επαναστατικού κινήματος (1282-99) [και…] επικράτησε σε ολόκληρη σχεδόν τη Μεγαλόνησο […] Σύναψη συνθήκης (1299) της γνωστής ως «συνθήκης του Αλεξίου Καλλέργη» («Pax Alexi Callergi») […] Η οικογένειά του [Αλέξιου Καλλέργη] ήταν η μόνη κρητική οικογένεια στην οποία από το 1381 είχε απονεμηθεί από τη Βενετία, η βενετική ευγένεια. Ας σημειωθεί ότι η Γαληνοτάτη, λαμβάνοντας υπόψη την ισχύ και το κύρος του τοποθέτησε τον Καλλέργη υπεράνω του δούκα της Κρήτης.

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι οι Καλλ(ι)έργηδες – Καλλέργηδες [Calergi – Καλέρτζι] της Βενετίας είναι όλοι κρητικής καταγωγής. Έτσι,

Στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου [1571] επικεφαλής [χρηματοδότης; καπετάνιος;] της βενετσιάνικης γαλέρας Αναστημένος Χριστός από την Κάντια [Κρήτη] είναι κάποιος Giorgio Calergi [πηγή: wikipedia].

Αλλά και ενάμισι αιώνα νωρίτερα, στις 2 Ιουνίου 1416, κάποιος Λορεντάν [της οικογενείας Λορεντάν, δύο μέλη της οποίας έγιναν αργότερα Μεγάλοι Δόγηδες της Βενετίας] σε αναφορά του προς τον δόγη και τη Σινιοργία, έγραφε από την Τένεδο, σχετικά με μία σύγκρουση μεταξύ του ενετικού και του τουρκικού στόλου [πηγή: John Julius Norwich, Ιστορία της Βενετίας, εκδ. Φόρμιγξ, μετ. Δ. Παπαγεωργίου, Αθήνα 1993, σελ. 285]:

Και επάνω στα αιχμαλωτισμένα σκάφη βρήκαμε Γενοβέζους, Καταλανούς, Σικελούς, Προβηγκιανούς και Κρητικούς […] Ανάμεσά τους βρισκόταν και ο Τζόρτζιο Καλέρτζι, επαναστάτης κατά της Μεγαλειότητάς σας, τον οποίο, παρά τα πολλά τραύματά του, διέταξα να κρεμάσουν στο κατάρτι της δικής μου γαλέρας ως προειδοποίηση προς όσους χριστιανούς θα ήθελαν να υπηρετήσουν τους Τούρκους.

Στο βιβλίο δεν αναφέρεται, αλλά πρόκειται για τον ναύαρχο Pietro Loredan, που είχε νικήσει τους Τούρκους σε ναυμαχία κοντά στην Καλλίπολη τον Ιούνιο του 1416.

Στη Βενετία, λοιπόν, υπάρχει ακόμη στο Μεγάλο Κανάλι ένα παλάτι γνωστό ως Palazzo Vendramin-Calergi, που σήμερα στεγάζει ένα καζίνο, και στο οποίο έζησε [και πέθανε] τους τελευταίους μήνες της ζωής του ο Ρίχαρντ Βάγκνερ. Το παλάτι είχε χτιστεί στις αρχές του 17ου αιώνα και ανήκε αρχικά στην οικογένεια Λορεντάν.

Το παλάτι αυτό, σύμφωνα με τον, εν γένει, καλά πληροφορημένο Webster G. Tarpley ανήκε και στον κόμη Kalergi. [Κάποια άρθρα του Tarpley για τη Βενετία που ίσως σας ενδιαφέρουν.] Επίσης στο παλάτι είχε γίνει το 1949 και μία συνάντηση κοινοβουλευτικών ανδρών της Ευρώπης στην οποία συμμετείχε και ο κόμης. Είπαμε, θεωρείται από τους «παππούδες» της Ενωμένης Ευρώπης.

Ήταν όμως ο κόμης Ρίχαρντ Κουντενχόβε-Καλέργκι βενετσιάνικης και κατ’ επέκταση κρητικής και βυζαντινής καταγωγής;

Η απάντηση είναι: Ναι!

Όπως πληροφορούμαστε από μια έγκυρη και «ζόρικη» ιστοσελίδα, που προπαγανδίζει την Interlingua – «Μια ουδέτερη και κοινή γλώσσα για την ευημερία των εθνών!»[!!!]-, η ευγενική οικογένεια των Κουντενχόβε ευημερούσε στις Κάτω Χώρες, μέχρι που αργότερα, στην περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης, υποχρεώθηκε να μεταναστεύσει στην Αυστρία.

Οι Καλλέργηδες [Kalergis], πληροφορούμαστε παρακάτω, «ήταν απόγονοι των Φωκάδων, μιας αυτοκρατορικής δυναστείας του Βυζαντίου«!

Το πρόβλημα με το επώνυμο Calergi που έγινε Kalergi ίσως να μην είναι και τόσο πρόβλημα. Πιθανώς «γερμανοποιήθηκε» με τη μετατροπή του «C» σε «K». Ξέρω μόνον ένα παράδειγμα παρόμοιας «απογερμανοποίησης»: τον Karl Jung που έγινε Carl Jung…

Συνοψίζοντας:

Την Ευρώπη όταν την άρπαξε ο Δίας, μεταμορφωμένος σε ταύρο, την μετέφερε στην Κρήτη. Τι το παράξενο, λοιπόν, που ο κόμης Richard Coudenhove-Kalergi, υπέρμαχος της ιδέας της Pan-Europa, είχε και μερικά κρητικά γονίδια στο DNA του;

ΥΓ. Θερμότατες ευχαριστίες στο εργδημεργ για το… ερέθισμα. Στο μεταξύ προέκυψαν κι άλλα: Ο Δημήτριος Καλλέργης, της γνωστής κρητικής οικογενείας και της… 3ης Σεπτεμβρίου, είχε θείο τον κόμη Νέσσελροντ, υπουργό Εξωτερικών του τσάρου. Θείο;;;!!!