Νερό: το πλασματικό εμπόρευμα

Κλικ για να δείτε το ντοκυμανταίρ του Γ. Αυγερόπουλου για την αγορά νερού στη Χιλή

Τον περασμένο μήνα έγραψα ένα άρθρο για τα δίδυμα… σωματεία, Παγκόσμια Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο [δημοσιεύεται στο Nexus που κυκλοφορεί]. Ένα από τα βιβλία που ξεφύλλισα για τις ανάγκες συγγραφής του άρθρου ήταν και το βιβλίο του Eric Toussaint, World Bank – A Critical Primer [2008, αγγλική μετάφραση του γαλλικού πρωτότυπου του 2006, Banque Mondiale: Le Coup d’Etat permanent. L’Agenda caché du Consesus de Washington], όπου σε κάποιο σημείο της «Εισαγωγής» [σ. 3] διαβάζουμε ότι σε αρκετές περιπτώσεις η Παγκόσμια Τράπεζα δανείζει μια χώρα μόνον υπό τον όρο ότι έχουν ιδιωτικοποιηθεί οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης.

Ο E. Toussaint καταγράφει αρκετά τέτοια περιστατικά στο βιβλίο του, από πολλές χώρες στον πλανήτη. Τώρα, θα με ρωτήσετε «και μας τι μας νοιάζει;» Πριν από δέκα ημέρες έγινε μια συζήτηση σ’ αυτό το ιστολόγιο σχετικά με την εγκατάλειψη των πόλεων και την ίδρυση κοινοτήτων που θα επιχειρήσουν να ξεφύγουν από τον καταναλωτισμό κ.λπ. κ.λπ. [δείτε εδώ, από το σχόλιο # 11 και κάτω].

Σχετικά με το όλο ζήτημα θα καταθέσω απλώς και την εμπειρία ενός χιλιάνου φίλου, με τον οποίο συζητούσα πριν από μερικές μέρες. Ο φίλος κάποια στιγμή, πριν από 2-3 χρόνια, αποφάσισε μαζί με τη σύζυγό του να «μισο-εγκαταλείψουν» το Σαντιάγο, να το εγκαταλείψουν δηλαδή μόνον ως τόπο διαμονής αλλά όχι ως τόπο εργασίας. Επειδή δεν γούσταραν και ιδιαίτερα την πόλη ενώ, αντίθετα, λάτρευαν την εξοχή, αγόρασαν ένα κτήμα καμιά σαρανταριά χιλιόμετρα μακριά από το Σαντιάγο. Έχτισαν ένα μικρό -και φθηνό- ξύλινο σπίτι [κουκλί!] και εγκαταστάθηκαν εκεί. Κάθε πρωί, βέβαια, με το αυτοκίνητο πάνε στο Σαντιάγο για τις δουλειές τους, και επιστρέφουν κάθε απόγευμα.

Απέκτησαν και κάμποσα ζώα που τριγυρνούν ελεύθερα στο κτήμα [άλογα, σκυλιά, γάτες…], αλλά όταν τον ρώτησα αν έφτιαξαν και κάποιον κήπο για ζαρζαβατικά τον άκουσα έκπληκτος να μου απαντά πως «ναι, είχαμε φτιάξει τον πρώτο χρόνο, αλλά μετά σταματήσαμε». Στην ερώτηση «και γιατί σταματήσατε;» τον άκουσα, ξανά έκπληκτος, να μου απαντά «διότι ήταν τα πιο ακριβά ζαρζαβατικά που έχουμε φάει ποτέ!» Και στην επόμενη -αυτονόητη- ερώτησή μου απάντησε: «εξαιτίας της τιμής του νερού»!

Τα κηπευτικά που καλλιεργούσαν στον κήπο τους ήταν πολύ ακριβότερα από αυτά που μπορούσαν να αγοράσουν στο σούπερ μάρκετ, μόνον και μόνον εξαιτίας της υψηλότατης τιμής του νερού.

Χτες το βράδυ, ξαναείδα στη ΝΕΤ το ντοκυμανταίρ του Γιώργου Αυγερόπουλου «Πωλείται Ζωή», σχετικά με την Αγορά νερού στη Χιλή. Το είχα ξαναδεί, αλλά το είχα ξεχάσει. Σε κάποιο σημείο αναφέρεται ότι η τιμή του νερού ανά κυβικό μέτρο κυμαίνεται στη Χιλή, στο Παρίσι, στο Λονδίνο και στην Αθήνα μεταξύ 2,5 και 3 ευρώ. Πρακτικά δηλαδή η τιμή του νερού είναι η ίδια στις τέσσερις χώρες. Μόνον που ο βασικός μισθός είναι, αντίστοιχα, 215, 1400, 1100 και 700 ευρώ [για τους ακριβείς αριθμούς δείτε το ντοκυμανταίρ]. Καταλαβαίνετε γιατί δεν συμφέρει να καλλιεργεί κάποιος στη Χιλή ζαρζαβατικά στον κήπο του…

Και θυμήθηκα και τα όσα έγραφε πριν από 70 ολόκληρα χρόνια ο Καρλ Πολάνυι, πως η γη [και το νερό, φυσικά], η ανθρώπινη εργασία και το χρήμα δεν είναι πραγματικά εμπορεύματα αλλά πλασματικά. Πως δεν είναι εμπορεύματα που παράγονται για να καταναλωθούν. Και τα λοιπά, και τα λοιπά…

Το τι ακριβώς εννοούσε ο Πολάνυι μπορείτε να το καταλάβετε βλέποντας το ντοκυμανταίρ του Αυγερόπουλου [κλικ στην εικόνα για να πάτε στη σχετική ιστοσελίδα του «Εξάντα].

Και μετά μπορείτε να βγάλετε και τα δικά σας συμπεράσματα σχετικά με το τι μπορεί να προσφέρουν και τι όχι διάφορες εναλλακτικές, σε εποχές γενικευμένης ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης.