Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν και εγκληματικότητα

«Για να δώσουμε μια ιδέα του νοητικού σύμπαντος μέσα στο οποίο τσαλαβουτούν οι επίσημοι οικονομολόγοι, ας αναφερθούμε στο στοιχειώδες παράδειγμα που φαντάστηκαν ο Ζαν Γκαντραί (Jean Gadrey) και η Φλωράνς Ζανύ-Κατρίς (Florence Jany-Catrice) στο βιβλίο τους Les Nouveaux Indicateurs de richesse (La Découverte, 2005, σ. 21):

«Αν μια χώρα απασχολούσε το 10% των κατοίκων της – γράφουν οι δύο συγγραφείς- για να καταστρέφουν αγαθά, να ανοίγουν τρύπες στους δρόμους, να κάνουν ζημιές στα αυτοκίνητα κ.λπ., και άλλο ένα 10% για να επισκευάζουν τις καταστροφές, να ξανακλείνουν τις τρύπες κ.λπ., θα είχε το ίδιο ΑΕΠ με μια χώρα η οποία αυτό το 20% των θέσεων απασχόλησης θα το αφιέρωνε για να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής με όρους καλής υγείας, να βελτιώσει το επίπεδο εκπαίδευσης ή τη συμμετοχή σε πολιτιστικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες.»

Ένα τέτοιο παράδειγμα επιτρέπει να κατανοήσουμε το μέγιστο οικονομικό συμφέρον που υπάρχει, από φιλελεύθερη άποψη (και όπως ο Μαντβίλ το έχει πρώτος υπογραμμίσει, ήδη από τις αρχές του 18ου αιώνα), να διατηρείται ένα ποσοστό εγκληματικότητας υψηλό.

Όχι μόνον επειδή η εγκληματική πρακτική είναι, γενικώς, πολύ παραγωγική (η πυρπόληση μερικών χιλιάδων αυτοκινήτων κάθε χρόνο, παραδείγματος χάριν, δεν απαιτεί παρά μια πολύ περιορισμένη ανθρώπινη και υλική συμμετοχή, και ούτε καν μπορεί να συγκριθεί με τα κέρδη που κατ’ αυτόν τον τρόπο αποφέρει στη βιομηχανία αυτοκινήτων).

Επιπλέον, δεν απαιτεί ιδιαίτερη εκπαιδευτική επένδυση (εκτός, ίσως, στην περίπτωση της εγκληματικότητας που αφορά στον κλάδο της πληροφορικής), έτσι ώστε η συμμετοχή του παραβατικού ατόμου στην αύξηση του ΑΕΠ να είναι άμεσα αποδοτική, ακόμη και αν αρχίζει τη «δραστηριότητά» του πολύ νέος (βεβαίως, δεν υπάρχει εδώ νόμιμο όριο για την παιδική εργασία).

Φυσικά, στο μέτρο που οι λαϊκές τάξεις ελάχιστα εκτιμούν αυτή την εγκληματική πρακτική, λόγω του εγωιστικού προσχήματος ότι είναι τα πρώτα θύματά της, είναι απαραίτητο η εικόνα της να βελτιωθεί, κατασκευάζοντας μια ολόκληρη βιομηχανία συγνώμης, δηλαδή πολιτικής νομιμοποίησης. Αυτή τη δουλειά την εμπιστεύονται συνήθως στους ράπερ, στους «πολίτες» κινηματογραφιστές και στους χρήσιμους ηλίθιους της κρατικής κοινωνιολογίας.»

Jean-Claude Michéa,
Η αυτοκρατορία του μικρότερου κακού,
μετ. Α. Ελεφάντης,
εκδ. Πόλις, 2008, σ. 104-5

[Οι υπογραμμίσεις στο πρωτότυπο,
η «παραγραφοποίηση» δική μου]

– – – – – – – – –

Ω! Μερικές (;) φορές η θεωρία περιγράφει πολύ καλύτερα τον κόσμο από την πρακτορολογία, την προβοκατορολογία ή την συνωμοσιολογία…

– – – – – – – – –

Ποιος όμως είναι ο Μαντβίλ [φωτογραφία του εξωφύλλου του βιβλίου υπάρχει στην αρχή αυτού του ιστοσημειώματος – το βιβλίο υπάρχει ολόκληρο στο διαδίκτυο], που αναφέρει ο Μισεά, και ο οποίος θεωρούσε ότι η υψηλή εγκληματικότητα είναι κοινωνικά επωφελής; Ιδού τι έγραφα στην παρουσίαση του πρώτου βιβλίου του Μισεά που μεταφράστηκε στα ελληνικά [Η εκπαίδευση της αμάθειας]:

Ο Μισεά δεν είναι Αριστερός (με κεφαλαίο «άλφα»), αλλά προέρχεται από μια «σχολή σκέψης» που θεωρούσε και θεωρεί την Αριστερά (με κεφαλαίο «άλφα») ως αριστερά (με πεζό «άλφα») του Κεφαλαίου (με κεφαλαίο «κάπα»). Ο Μισεά είναι σαφής. Παραθέτοντας και σχολιάζοντας στο βιβλίο του («Η αξιωματική του συμφέροντος», σελ. 66-70) μία σειρά αποσπασμάτων από το βιβλίο του Μπερνάρ ντε Μαντβίλ (Ρότερνταμ 1670-Λονδίνο 1733), Ο Μύθος των Μελισσών ­- Η Ιδιωτική Διαφθορά Θεμελιώνει τη Δημόσια Ευμάρεια [που πρωτοεκδόθηκε το 1714, γνώρισε διαδοχικές επανεκδόσεις και προκάλεσε αρκετές συζητήσεις, αφού ο Μαντβίλ θεωρώντας όλες τις ενέργειες του ανθρώπου εξίσου διεφθαρμένες, αχρείες ή ακόλαστες, εφόσον υποκινούνται πάντα από το «ατομικό συμφέρον», καταλήγει στο παράδοξο (;) συμπέρασμα ότι αυτές οι ενέργειες είναι συχνά κοινωνικά επωφελείς, αφού συντελούν στην ευμάρεια της κοινωνίας], ο Μισεά ,που θεωρεί τον υπότιτλο του βιβλίου του Μαντβίλ σαν την «πιο τέλεια συμπύκνωση των φιλελεύθερων δογμάτων», καταλήγει:

«Αυτές οι διαυγείς αναλύσεις» [σ.σ. του Μαντβίλ, που μεταξύ άλλων εξαίρει και τον κοινωνικό ρόλο των κλεφτών και των διαρρηκτών, τονίζοντας ότι «η κοινωνία δεν θα έπρεπε να αμυνθεί ενάντια στους ληστές και τους κλέφτες»], «με τον τρόπο τους επιβεβαιώνουν τον ανατρεπτικό ρόλο που ο [Τζωρτζ] Όργουελ απέδιδε στη δημόσια αρετή. Εξηγούν επίσης γιατί όλες οι εξουσίες του [20ου] αιώνα υποχρεώθηκαν να συνασπιστούν σε μια νέα Ιερά Συμμαχία για να εξαλείψουν τη δημόσια αρετή: η Αριστερά και οι σταλινικοί με την παρέμβαση του κράτους, η Δεξιά και οι φιλελεύθεροι με το παιχνίδι της Αγοράς. Και οι φασίστες εξ ορισμού».

– – – – – – – – – –

► Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν είναι το εισόδημα που αποκτούν όλοι όσοι ζουν μέσα στη χώρα, καθώς και το μέρος του εισοδήματος που οι πολίτες της αποκτούν στο εξωτερικό και αποστέλλουν στη χώρα. Δεν περιλαμβάνεται όμως το τμήμα του εισοδήματος που δημιουργείται από αλλοδαπούς και δεν μένει μέσα στην χώρα.

► δημόσια αρετή = common decency [στο τελευταίο βιβλίο του Μισεά ο όρος παραμένει αμετάφραστος]

► Ο υπότιτλος του βιβλίου του Μαντβίλ, όπως τον μεταφράζει ο Μισεά [πιθανότατα αυτός ήταν ο υπότιτλος στη γαλλική μετάφραση] δεν είναι και τόσο ακριβής, αλλά το γενικό νόημα διατηρείται. Θα μπορούσαμε να το μεταφράσουμε ως «η φαυλότητα των ατόμων [είναι]  δημόσιο κέρδος». Ή περίπου.

– – – – – – – – – –

Και τα λοιπά, και τα λοιπά…